Zinderende Hitte, Asfalt en Optische Illusies: Gelooft een Moderne Auto in Fata Morgana’s?

Iedereen kent het wel: op een snikhete julidag lijkt er plots een glinsterende plas op het asfalt te liggen. We weten dat het gezichtsbedrog is. Door hete luchtlagen boven het asfalt wordt licht gebogen, waardoor onze ogen water zien waar niets is. Ons brein doorziet de truc uiteindelijk, maar hoe zit dat met auto’s die ‘kijken’ via camera’s en sensoren?

Machinevisie kent geen illusies zoals mensen. Camera’s registreren het licht zoals het binnenkomt en leggen dus ook die heldere vlek op het asfalt vast. Of het systeem die vlek als gevaar herkent, hangt af van de kunstmatige intelligentie erachter. Machine learning-modellen zijn getraind om het spiegelende oppervlak van water te onderscheiden van het droge wegdek, door kleur, contrast en symmetrie te analyseren. Ze vergelijken ook opeenvolgende beelden: echte plassen blijven op hun plek, terwijl een fata morgana vervaagt of meebeweegt als de auto nadert.

Nog doorslaggevender is de vergelijking met andere sensoren. Radar en LiDAR ‘zien’ geen luchtspiegeling, want er is geen fysiek object. Zo kan het systeem snel vaststellen dat er niets op de weg ligt dat een noodstop vereist.

Bij hogere niveaus van autonoom rijden wordt de afweging ingewikkelder. Moet het systeem afremmen, de bestuurder waarschuwen of gewoon doorrijden over de schijnbare plas? De context telt mee: hoe reageren andere auto’s, is er opspattend water, welk reflectiepatroon ontstaat er? Het wordt een kansenspel, waarbij het systeem inschat hoe zeker het is van zijn analyse en daarop de reactie aanpast.

Fata morgana’s op hete wegen vormen dus geen valkuil voor autonome systemen, maar ze herinneren ons eraan dat zelfs de modernste auto de wereld niet zoals wij waarneemt. Hij rekent met waarschijnlijkheden en vertrouwt erop dat de som klopt.